Regulamin

Odznaki Krajoznawczej PTTK

Regulamin obowiązujący od 15 maja 2013 r.

I. Postanowienia ogólne

1. Odznaka Krajoznawcza PTTK, zwana dalej Odznaką, została ustanowiona przez Polskie Towarzystwo Turystyczno­‑Krajoznawcze w celu popularyzacji walorów krajoznawczych Polski i zachęcenia do ich systematycznego poznawania.
2. PTTK sprawuje nadzór nad zdobywaniem Odznaki za pośrednictwem Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK.
3. Odznaka posiada następujące rodzaje i stopnie:

Regionalna Odznaka Krajoznawcza (ROK):

• stopień brązowy,
• stopień srebrny,

Odznaka Krajoznawcza Polski (OKP):

• stopień brązowy,
• stopień srebrny,
• stopień złoty,
• stopień złoty z szafirem.

II. Warunki zdobywania odznaki

4. Odznakę zdobywa się w kolejności rodzajów i stopni. Warunkiem zdobycia odznaki w danym rodzaju i stopniu jest zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów krajoznawczych.
5. Odznakę można zdobywać po ukończeniu 7 roku życia.
6. Odznakę zdobywa się bez ograniczeń czasowych, na dowolnego rodzaju wycieczkach indywidualnych lub zbiorowych.
7. Obiekty raz zaliczone podczas zdobywania kolejnych stopni w danym rodzaju odznaki nie mogą być zaliczone do zdobywania stopni wyższych.
1. ROK stopnia brązowego zdobywa się: zwiedzając obiekty krajoznawcze wybrane według uznania zdobywającego w liczbie określonej w tabeli 1, położone w promieniu do 40 km od miejsca zamieszkania.
2. Posiadanie dowolnego stopnia odznaki regionalnej (z okolic miejsca zamieszkania zdobywającego) ustanowionej przez terenowe jednostki PTTK uprawnia do otrzymania ROK w stopniu brązowym.
3. Laureaci etapu wojewódzkiego Ogólnopolskiego Młodzieżowego Konkursu Krajoznawczego „Poznajemy Ojcowiznę” uprawnieni są do otrzymania ROK w stopniu brązowym.
9. ROK stopnia srebrnego należy zdobywa się zwiedzając obiekty krajoznawcze wybrane według uznania zdobywającego w liczbie określonej w tabeli 1, położone na obszarze województwa związanego z miejscem zamieszkania zdobywającego. W przypadku zamieszkiwania w miejscowości położonej przy granicy województw można zwiedzać również obiekty krajoznawcze położone w województwie sąsiednim w odległości do 40 km od miejsca zamieszkania zwiedzającego.
10. OKP zdobywa się zwiedzając obiekty w liczbie określonej w tabeli 2. Obiekty, które należy zwiedzić w czasie zdobywania OKP podane są w Kanonie Krajoznawczym Polski, który stanowi załącznik nr 1 do niniejszego regulaminu.
11. Zdobywający OKP w stopniu brązowym zobowiązany jest posiadać ROK w stopniu srebrnym.
12. OKP w stopniu złotym z szafirem uzyskuje się po zwiedzeniu wszystkich obiektów krajoznawczych wymienionych w Kanonie Krajoznawczym Polski.
13. Nowo utworzone parki narodowe i obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO automatycznie wchodzą w skład obiektów tworzących Kanon Krajoznawczy Polski, a ich zwiedzenie jest obowiązkowe po 2 latach od ustanowienia lub wpisania na listę.

III. Weryfikacja

14. Podstawą weryfikacji odznaki jest kronika wycieczek krajoznawczych prowadzona przez zdobywającego w dowolnej formie. Kronika powinna być prowadzona w sposób chronologiczny i zawierać daty odbycia wycieczek oraz potwierdzenia zwiedzenia obiektów.
15. Potwierdzeniem zwiedzenia danego obiektu może być pieczątka, bilet wstępu, fotografia, własny opis obiektu lub imienny podpis, obecnego podczas wycieczki, członka kadry programowej PTTK, instruktora harcerskiego lub nauczyciela.
16. ROK przyznają uprawnione zespoły weryfikacyjne w oddziałach PTTK lub wyjątkowo członkowie Centralnego Zespołu Weryfikacyjnego Komisji Krajoznawczej ZG PTTK w przypadku, gdy w danym oddziale PTTK lub w pobliżu nie ma zespołu weryfikacyjnego.
17. OKP przyznaje Centralny Zespół Weryfikacyjny Komisji Krajoznawczej ZG PTTK.
18. Przed złożeniem kroniki wycieczek krajoznawczych do wglądu w uprawnionej do przyznania danego stopnia odznaki jednostce PTTK, powinna być ona zweryfikowana przez instruktora krajoznawstwa:
• Regionu — w przypadku ROK,
• Polski lub Zasłużonego Instruktora Krajoznawstwa — w przypadku OKP.

Instruktor Krajoznawstwa PTTK potwierdza rzetelność odbytych wycieczek oraz zgodność zwiedzanych obiektów z wymogami regulaminu odznaki.

19. Do wykupienia i noszenia ROK i OKP poszczególnych stopni uprawnia dyplom­‑legitymacja, której wzór stanowi załącznik nr 2 do regulaminu.

IV. Przepisy końcowe

20. Regulamin został zatwierdzony przez Prezydium Zarządu Głównego PTTK w dniu 15 maja 2013 r. uchwałą nr 27/XVII/2013 i wchodzi w życie z dniem jej podjęcia. Tracą moc wcześniejsze regulaminy Odznaki Krajoznawczej PTTK.
21. Osoby, które rozpoczęły zdobywanie kolejnego stopnia i rodzaju danej odznaki, przed wejściem w życie niniejszego regulaminu mogą ukończyć je według poprzedniej wersji regulaminu. Każdy następny wyższy stopień Odznaki zdobywa się już według zaktualizowanego regulaminu.



Tabela 1. Ogólna liczba zwiedzanych obiektów wymaganych do zdobycia Regionalnej Odznaki Krajoznawczej

	stopień
	brązowy	srebrny
razem	20	40
w tym co najmniej:
zabytków architektury	4	8
muzeów, izb regionalnych	1	3
miejsc pamięci narodowej	2	4
rezerwatów przyrody	1	2
parków zabytkowych	1	2
parków krajobrazowych	1	2





Tabela 2. Ogólna liczba zwiedzanych obiektów wymaganych do zdobycia Odznaki Krajoznawczej Polski

	stopień
	brązowy	srebrny	złoty
najciekawsze miasta	1	2	2
parki narodowe	1	2	2
zabytki	1	2	2
muzea	10	20	40
inne obiekty krajoznawcze	10	20	40

Załącznik nr 1. Wykaz obiektów wymaganych do zdobycia OKP — Kanon Krajoznawczy Polski

aktualność (wpisy na listę UNESCO, lokalizacja i nazewnictwo obiektów) — marzec 2021

w przypadku zauważonych błędów prosimy o kontakt: poczta@kkraj.pttk.pl

Gdańsk

dawne opactwo Cystersów w Oliwie

Droga Królewska — ciąg ulic Długiej i Długi Targ

kościół pw. Najświętszej Maryi Panny

kościół pw. św. Brygidy

kościół pw. św. Katarzyny

kościół pw. św. Mikołaja

Muzeum Archeologiczne

Muzeum Narodowe

Muzeum Poczty Polskiej

Narodowe Muzeum Morskie

Pomnik Poległych Stoczniowców

Twierdza Wisłoujście

Westerplatte

Kraków

Barbakan i Brama Floriańska

bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa i Męczennika (bazylika na Skałce)

Cmentarz Rakowicki

Kopiec Kościuszki

Kopiec Piłsudskiego

kościół „Arka” w Nowej Hucie­‑Bieńczycach

kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (Mariacki)

kościół świętych Apostołów Piotra i Pawła

Muzeum Krakowa — Fabryka Emalia Oskara Schindlera

Muzeum Krakowa — Rydlówka

Muzeum Krakowa — Rynek Podziemny

Muzeum Krakowa — Stara Synagoga

Muzeum Lotnictwa Polskiego

Muzeum Narodowe — Galeria Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach

Muzeum Narodowe — Muzeum Książąt Czartoryskich

Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

opactwo Benedyktynów w Tyńcu

Planty

synagoga i cmentarz Remuh

teatr im. Juliusza Słowackiego

uniwersytecka kolegiata pw. św. Anny

Wzgórze Wawelskie (katedra, zamek, Smocza Jama)

zespół klasztorny Kamedułów na Srebrnej Górze

Lublin

archikatedra pw. śś. Janów Chrzciciela i Ewangelisty

cmentarz przy ul. Lipowej

dawny obóz koncentracyjny „Majdanek”

Katolicki Uniwersytet Lubelski

Muzeum Wsi lubelskiej w Sławinku

Plac Litewski

Rynek Starego Miasta

wzgórze zamkowe (Muzeum Lubelskie i kaplica Św. Trójcy)

zespól klasztorny Dominikanów

Poznań

bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Cytadela

Góra Przemysła

Jezioro Maltańskie

kolegiata Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa

kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny na Ratajach

kościół pw. św. Jana Jerozolimskiego

Muzeum Instrumentów Muzycznych

Muzeum Miasta Poznania w ratuszu

Muzeum Narodowe

Nowy Ogród Zoologiczny

Palmiarnia

Plac Adama Mickiewicza

Stary Browar — Centrum Handlu, Sztuki i Biznesu

Wzgórze św. Wojciecha

Przemyśl

archikatedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela

klasztor Karmelitów Bosych i kościół św. Teresy

Kopiec Tatarski

Muzeum Archidiecezjalne im. św. Józefa Sebastiana Pelczara

sobór Archikatedralny św. Jana Chrzciciela obrządku greckokatolickiego

Wzgórze Zamkowe

zespół cmentarzy z I i II Wojny Światowej

Sandomierz

bazylika katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

Brama Opatowska

Muzeum Diecezjalne w Domu Długosza

Muzeum Okręgowe

podziemna trasa turystyczna

ratusz

Wąwóz Królowej Jadwigi

zespół klasztorny Dominikanów

Szczecin

bazylika archikatedralna pw. św. Jakuba

Brama Portowa

Cmentarz Centralny

Jezioro Szmaragdowe

Kościół pw. św. Jana Ewangelisty

Muzeum Historii Szczecina

Muzeum Morskie

Plac Orła Białego

Wały Chrobrego

Zamek Książąt Pomorskich

Toruń

bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty

kamienica „Pod Gwiazdą”

kościół pw. św. Jakuba

kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Muzeum Etnograficzne

Muzeum Okręgowe w ratuszu staromiejskim

Pałac Eskenów

ruiny zamku krzyżackiego

twierdza pruska (jeden z fortów)

zespół murów obronnych z zachowanymi basztami i bramami

Warszawa

bazylika archikatedralna pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela

Centrum Nauki Kopernik

cmentarz ewangelicko­‑augsburski

Cmentarz Powązkowski (tzw. Stare Powązki)

Cmentarz Żydowski przy ul. Okopowej

Łazienki Królewskie

metropolitalna cerkiew Marii Magdaleny na Pradze

Muzeum Fryderyka Chopina

Muzeum Narodowe

Muzeum Pałac w Wilanowie

Muzeum Powstania Warszawskiego

Muzeum Sportu i Turystyki

Muzeum Warszawy

Muzeum Wojska Polskiego

Narodowe Muzeum Techniki

Ogród Saski z Grobem Nieznanego Żołnierza

Pałac Kultury i Nauki

Rynek Nowego Miasta

Rynek Starego Miasta

zabudowa ul. Krakowskie Przedmieście

Zamek Królewski

Wrocław

Dworzec Główny

Hala Stulecia

Mauzoleum Piastów Śląskich

Most Grunwaldzki

Muzeum Archidiecezjalne

Muzeum Narodowe

Muzeum Poczty i Telekomunikacji

ogród botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Ostrów Piaskowy

Ostrów Tumski

Panorama Racławicka

ratusz

Uniwersytet Wrocławski — Aula Leopoldina i kościół pw. Imienia Jezusa

Babiogórski Park Narodowy

Babia Góra (Diablak)

Markowe Szczawiny — Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK

Zawoja­‑Markowa — wystawa stała przy dyrekcji Parku

Białowieski Park Narodowy

Białowieża — Muzeum Przyrodniczo­‑Leśne

Białowieża — Rezerwat Pokazowy Żubrów

Obszar Ochrony Ścisłej (dawny rezerwat ścisły)

Szlak Dębów Królewskich

Biebrzański Park Narodowy

Góra Strękowa k. Wizny — pole bitwy 1939 r.

ścieżka edukacyjna „Czerwone Bagno”

ścieżka edukacyjna „Grobla Honczarowska”

Osowiec Twierdza — Centrum Edukacji i Zarządzania Biebrzańskiego Parku Narodowego

Bieszczadzki Park Narodowy

Połonina Wetlińska

Tarnica

Ustrzyki Dolne — Muzeum Przyrodnicze

Ustrzyki Górne — Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK

Drawieński Park Narodowy

Głusk — dolina Drawy

Jezioro Ostrowiec

Obszar Ochrony Ścisłej „Głodne Jeziorka”

Obszar Ochrony Ścisłej „Święta Hala”

Stara Węgornia k. Ostrowca — dolina Płocicznej

Gorczański Park Narodowy

dolina Kamienicy w rejonie przełęczy Borek Kudłoń

Turbacz — Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK

Kampinoski Park Narodowy

Granica — Ośrodek Dydaktyczno­‑Muzealny

Obszar Ochrony Ścisłej „Rybitew”

Obszar Ochrony Ścisłej „Sieraków'

Obszar Ochrony Ścisłej „Zaborów Leśny”

Palmiry — Muzeum­‑Miejsce Pamięci

Karkonoski Park Narodowy

Góra Chojnik — ścieżka przyrodnicza i ruiny zamku

Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej KPN w Szklarskiej Porębie

Kotły Wielkiego i Małego Stawu

Równia pod Śnieżką

Wodospad Szklarki

Magurski Park Narodowy

„Diabli Kamień” k. Folusza

Kotań — cerkiew i lapidarium

Krempna — Ośrodek Edukacyjny wraz z Muzeum Magurskiego Parku Narodowego

Krempna — cmentarz wojenny z 1916 r.

przełom Wisłoki na południe od Myscowej

Rezerwat „Kornuty”

Narwiański Park Narodowy

Kurowo — ośrodek edukacyjny i Dyrekcja Parku

Suraż — układ urbanistyczny miasta i Góra Królowej Bony

ścieżka edukacyjna Waniewo­‑Śliwno

Ojcowski Park Narodowy

Brama Krakowska

dolina Prądnika

Grota Łokietka

Ojców — Ekspozycja Przyrodnicza

Pieskowa Skała — zamek

Park Narodowy „Bory Tucholskie”

Dąb „Bartuś”

szlak Struga Siedmiu Jezior (Klosnowo­‑Bachorze)

Park Narodowy Gór Stołowych

Błędne Skały

Skalne Grzyby

Szczeliniec Wielki

Urwisko Batorowskie

Park Narodowy „Ujście Warty”

Chyrzyno — ośrodek edukacyjny

ścieżka przyrodnicza „Ptasim Szlakiem”.

Pieniński Park Narodowy

Czorsztyn — ruiny zamku

Przełom Dunajca

Trzy Korony

Wąwóz Szopczański

Poleski Park Narodowy

ścieżka przyrodniczo­‑dydaktyczna „Dąb Dominik”

Wytyczno — cmentarz i pomnik Żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza z 1939 r.

Załucze Stare — ośrodek dydaktyczno­‑muzealny

Roztoczański Park Narodowy

Obszar Ochrony Ścisłej „Jarugi”

ścieżka przyrodnicza na „Bukową Górę”

Wojda — miejsce bitwy partyzanckiej w 1942 r.

Zwierzyniec — ośrodek edukacyjno­‑muzealny

Słowiński Park Narodowy

Jezioro Gardno

Kluki — Muzeum Wsi Słowińskiej

Obszar Ochrony Ścisłej „Mierzeja”

Czołpino — Muzeum Przyrodnicze

Wzgórze Rowokół

Świętokrzyski Park Narodowy

Łysica

Obszar Ochrony Ścisłej „Chełmowa Góra”

Święta Katarzyna — zespół klasztorny

Święty Krzyż — dawne opactwo Benedyktynów i Muzeum Przyrodniczo­‑Leśne

Tatrzański Park Narodowy

Dolina Kościeliska

Dolina Strążyska

Hala Gąsienicowa

Jaskinia Mroźna

Kasprowy Wierch

Morskie Oko

Zakopane — Muzeum Tatrzańskiego Parku Narodowego

Wielkopolski Park Narodowy

Jezioro Kociołek

Jeziory — Muzeum Wielkopolskiego Parku Narodowego

Rezerwat „Pojniki”

Studnia Napoleona

Wigierski Park Narodowy

Płociczno — Wigierska Kolejka Wąskotorowa

Stary Folwark — Muzeum Wigier

Wigry­‑jezioro

Wigry — pokamedulski zespół klasztorny

Wysoki Most — dolina Czarnej Hańczy

Woliński Park Narodowy

Grodzisko nad jeziorem Czajczym

Kawcza Góra

Międzyzdroje — Muzeum Wolińskiego Parku Narodowego

Rezerwat Pokazowy Żubrów

Wapnica — Jezioro Turkusowe

Województwo dolnośląskie

a) zabytki

Bogatynia — drewniane budownictwo łużyckie

Bolków — zamek Piastów świdnicko­‑jaworskich

Czocha — zamek

Grodno — zamek

Grodziec k. Złotoryi — zamek

Henryków — zespół klasztorny Cystersów

Jawor — ewangelicki Kościół Pokoju

Jelenia Góra — kościół pw. św. Krzyża

Karpacz — kościół Wang

Kłodzko — twierdza

Krzeszów — pocysterski zespół klasztorny

Książ k. Wałbrzycha — zespół zamkowo­‑parkowy

Legnica — zamek książąt legnickich

Legnickie Pole — pobenedyktyński zespół klasztorny

Lubiąż — pocysterski zespół klasztorny

Lubomierz — zabudowa rynku

Oleśnica — zamek

Srebrna Góra — twierdza

Strzegom — kościół pw. śś. Piotra i Pawła

Świdnica — ewangelicki Kościół Pokoju

Świdnica — katedra pw. śś. Stanisława i Wacława

Trzebnica — pocysterski zespół klasztorny

Wambierzyce — kalwaria z bazyliką pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny

b) muzea

Duszniki Zdrój — Muzeum Papiernictwa

Jelenia Góra — Muzeum Karkonoskie

Kłodzko — Muzeum Ziemi Kłodzkiej

Legnica — Muzeum Miedzi

Wałbrzych — Muzeum Porcelany

c) inne obiekty

Bogatynia — kopalnia węgla brunatnego

Góra Ślęża

Kletno — Jaskinia Niedźwiedzia

Krzyżowa k. Świdnicy — Międzynarodowe Centrum Konferencyjne „Krzyżowa”

Kudowa Zdrój­‑Czermna — kaplica czaszek

Międzygórze — rezerwat „Wodospad Wilczki”

Piotrowice — dąb „Chrobry”

Polanica Zdrój — centrum uzdrowiska

rezerwat „Ostrzyca Proboszczowicka”

Wojsławice k. Niemczy — ogród dendrologiczny

Województwo kujawsko­‑pomorskie

a) zabytki

Brodnica — zespół staromiejski

Bydgoszcz — spichrze nad Brdą

Chełmno — zespół staromiejski

Chełmża — konkatedra pw. Św. Trójcy

Golub­‑Dobrzyń — zamek

Grudziądz — zespół spichrzów nad Wisłą

Inowrocław — kościół pw. Imienia Najświętszej Maryi Panny

Koronowo — kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Kruszwica — ruiny zamku z Mysią Wieżą

Lubostroń k. Barcina — zespół pałacowo­‑parkowy

Radzyń Chełmiński — ruiny zamku

Strzelno — kościoły pw. Św. Trójcy i św. Prokopa

Świecie — ruiny zamku

Włocławek — katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

b) muzea

Biskupin — Muzeum Archeologiczne

Bydgoszcz — Muzeum Okręgowe

Inowrocław — Muzeum im. J. Kasprowicza

Kłóbka k. Kowala — Park Etnograficzny

Wenecja k. Żnina — Muzeum Kolei Wąskotorowej

Włocławek — Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej

c) inne obiekty

Ciechocinek — tężnie z warzelnią soli

Fojutowo k. Tucholi — akwedukt

Izbica Kujawska — kompleks grobowców megalitycznych Wietrzychowice — Sarnowo — Gaj

Wierzchlas k. Tucholi — rezerwat „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego”

Województwo lubelskie

a) zabytki

Chełm — kościół pw. Rozesłania św. Apostołów

Dęblin — twierdza

Gołąb — kościół pw. śś. Floriana i Katarzyny

Hrebenne k. Tomaszowa Lubelskiego — cerkiew grekokatolicka pw. św. Mikołaja

Jabłeczna k. Sławatycz — monaster św. Onufrego

Janowiec — ruiny zamku Piotra Firleja

Kazimierz Dolny — zabudowa miasta

Kodeń k. Terespola — kościół pw. św. Anny

Krasnobród­‑Podklasztor — zespół kościelno­‑klasztorny

Puławy — zespół pałacowo­‑parkowy

Tomaszów Lubelski — kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny

Uchanie k. Hrubieszowa — kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Zamość — zabudowa rynku

Zwierzyniec — kościół „Na Wyspie” pw. św. Jana Nepomucena

b) muzea

Kazimierz Dolny — Muzeum Sztuki Złotniczej

Kozłówka k. Lubartowa — Muzeum Zamoyskich

Nałęczów — Muzeum Stefana Żeromskiego

Romanów k. Białej Podlaskiej — Muzeum Józefa I. Kraszewskiego

Włodawa — Muzeum — Zespół Synagogalny

Wojciechów k. Nałęczowa — Muzeum Kowalstwa

Wola Okrzejska — Muzeum Henryka Sienkiewicza

Zamość — Muzeum Zamojskie

c) inne obiekty

Chełm — podziemia kredowe

Hamernia k. Suśca — rezerwat „Czartowe Pole”

Hniszów k. Dorohuska — dąb „Bolko”

Janów Podlaski — stadnina koni

Kazimierz Dolny — wąwozy lessowe

Kock i Wola Gułowska — pola bitew wojny 1939 r.

Nałęczów — centrum uzdrowiska

Porytowe Wzgórze — miejsce bitwy partyzanckiej

Sobibór — teren byłego obozu zagłady

Województwo lubuskie

a) zabytki

Bytom Odrzański — zabudowa rynku

Gościkowo­‑Paradyż — zespół pocysterski

Kostrzyn — ruiny Starego Miasta

Kożuchów — kościół pw. Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny

Lubsko — kościół pw. Najświętszej Maryi Panny i ratusz

Łagów — zamek Joannitów

Ośno Lubuskie — obwarowania miejskie

Rokitno — kościół pw. Najświętszej Maryi Panny

Szprotawa — kościół pw. Najświętszej Maryi Panny

Żagań — pałac i klasztor Augustianów

Żary — kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa

b) muzea

Dobiegniew — Muzeum Woldenberczyków

Gorzów Wielkopolski — Muzeum Lubuskie

Międzyrzecz — Muzeum Ziemi Międzyrzeckiehj

Ochla k. Zielonej Góry — Muzeum Etnograficzne

Zielona Góra — Muzeum Ziemi Lubuskiej

c) inne obiekty

Boryszyn k. Świebodzina — fortyfikacje Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego

Dychów k. Krosna Odrzańskiego — elektrownia wodna

Łęknica — Park Mużakowski

Witnica — Park Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji

Województwo łódzkie

a) zabytki

Boguszyce k. Rawy Mazowieckiej — kościół pw. św. Stanisława Biskupa

Grębień k. Wielunia — kościół pw. Św. Trójcy

Inowłódź — kościół pw. św. Idziego

Łowicz — zabudowa Starego Rynku

Łódź — ulica Piotrkowska od pl. Wolności do Al. Mickiewicza

Łódź — willa Kindermanna przy ul. Wólczańskiej 31/33

Łódź — zespół budynków „Księży Młyn”

Piotrków Trybunalski — kościół pw. św. Franciszka Ksawerego

Sieradz — kolegiata pw. Wszystkich Świętych

Skierniewice — dworzec kolejowy

Sulejów­‑Podklasztorze — pocysterski zespół klasztorny

Tum k. Łęczycy — kolegiata pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Aleksego

Walewice k. Łowicza — zespół pałacowo­‑parkowy

Warta — zespół klasztorny Bernardynów

Wolbórz — zespół pałacowo­‑parkowy

b) muzea

Kutno — Muzeum Bitwy nad Bzurą 1939

Łowicz — muzeum

Łódź — Centralne Muzeum Włókiennictwa

Łódź — Muzeum Miasta Łodzi

Łódź — Muzeum Sztuki

Nieborów k. Łowicza — muzeum

Oporów k. Kutna — Muzeum Wnętrz

Ożarów k. Wielunia — Muzeum Wnętrz Dworskich

c) inne obiekty

Arkadia k. Łowicza — park romantyczny

Bełchatów — kopalnia węgla brunatnego

Bogusławice k. Wolborza — Państwowe Stado Ogierów

Działoszyn — rezerwat „Węże”

Łódź — pomnik Martyrologii Dzieci w Parku im. Szarych Szeregów

Maurzyce­‑most na rz. Słudwia k. Łowicza

Piątek k. Łęczycy — pomnik geometrycznego środka Polski

Rogów k. Koluszek — arboretum z Centrum Edukacji Przyrodniczo­‑Leśnej

Tomaszów Mazowiecki — rezerwat „Niebieskie Źródła”

Województwo małopolskie

a) zabytki

Biecz — kolegiata pw. Bożego Ciała

Binarowa k. Biecza — kościół pw. św. Michała Archanioła

Brunary Wyżne — cerkiew pw. św. Michała Archanioła

Chochołów k. Zakopanego — drewniana zabudowa wsi

Dębno Podhalańskie — kościół pw. św. Michała Archanioła

Kalwaria Zebrzydowska — zespół klasztorny i kalwaria

Kwiatoń — cerkiew pw. św. Paraskewy

Lanckorona — drewniana zabudowa małomiasteczkowa

Lipnica Murowana — kościół pw. św. Leonarda i zabudowa małomiasteczkowa

Miechów — dawny zespół klasztorny Bożogrobowców

Niedzica — zamek

Nowy Wiśnicz — zamek

Orawka — kościół pw. św. Jana Chrzciciela

Owczary — cerkiew Opieki Matki Bożej

Powroźnik — dawna cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego

Sękowa — kościół pw. śś. Filipa i Jakuba

Stary Sącz — klasztor klarysek

Sucha Beskidzka — zamek

Szczyrzyc k. Mszany Dolnej — zespół klasztorny Cystersów

Tarnów — zespół Starego Miasta

b) muzea

Chabówka — skansen taboru kolejowego

Dębno k. Tarnowa — muzeum

Niedzica — muzeum

Nowy Sącz­‑Falkowa — Sądecki Park Etnograficzny

Oświęcim — Państwowe Muzeum Auschwitz­‑Birkenau

Tarnów — Muzeum Diecezjalne

Wadowice — Dom Jana Pawła II

Wygiełzów k. Chrzanowa — Nadwiślański Park Etnograficzny

Zakopane — Muzeum Tatrzańskie

Zubrzyca Górna k. Jabłonki — Orawski Park Etnograficzny

c) inne obiekty

Biały Kościół — Jaskinia Wierzchowska Górna

Bochnia — kopalnia soli

Ciężkowice — rezerwat „Skamieniałe Miasto”

Dobczyce — ruiny zamku

Gorlice — cmentarz wojenny z 1915 r.

Jaworki — rezerwat „Wąwóz Homole”

Krynica Zdrój — centrum uzdrowiska

Olkusz — bazylika pw. św. Andrzeja

Racławice k. Miechowa — pole bitwy z 1794 r.

Wieliczka — kopalnia soli i Zamek Żupny

Zakopane — stary cmentarz na Pęksów Brzyzku

Zalipie k. Dąbrowy Tarnowskiej — ośrodek kultury ludowej

Województwo mazowieckie

a) zabytki

Brochów — kościół pw. śś. Rocha i Jana Chrzciciela

Brok — kościół pw. św. Andrzeja Apostoła

Ciechanów — zamek książąt mazowieckich

Czersk — ruiny zamku książąt mazowieckich

Czerwińsk n. Wisłą — zespół klasztorny z Bazyliką Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny

Kobyłka — kościół pw. św. Trójcy

Nowy Dwór Mazowiecki — Twierdza Modlin

Płock — bazylika katedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Przasnysz — zespół dawnego klasztoru Bernardynów

Pułtusk — bazylika kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i św. Mateusza

Radom — zespół klasztorny Bernardynów

Radziejowice — zespół pałacowo­‑parkowy

Siedlce — Stary Rynek

Żyrardów — układ urbanistyczny osady fabrycznej

b) muzea

Czarnolas k. Zwolenia — Muzeum Jana Kochanowskiego

Liw k. Węgrowa — Muzeum Zbrojownia

Opinogóra — Muzeum Romantyzmu

Orońsko k. Radomia — Centrum Rzeźby Polskiej

Płock — Muzeum Mazowieckie

Pruszków — Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego

Przysucha — Muzeum im. Oskara Kolberga

Radom — Muzeum Wsi Radomskiej

Sierpc­‑Bojanowo — Muzeum Wsi Mazowieckiej

Sochaczew — Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą

Szydłowiec — Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych

Warka — Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego

Żelazowa Wola — dom urodzenia Fryderyka Chopina

c) inne obiekty

Czarnia k. Myszyńca — rezerwat „Czarnia”

Kadzidło — ośrodek kurpiowskiej kultury ludowej

Konstancin­‑Jeziorna — tężnia i zabudowa uzdrowiska

Mała Wieś k. Grójca — rezerwat „Modrzewina”

Niepokalanów — zespół klasztorny Franciszkanów

Ossów k. Kobyłki — Mauzoleum i Cmentarz Poległych w 1920 r.

Stare Iganie — pole bitwy z 1831 r.

Studzianki Pancerne — Mauzoleum Wojska Polskiego

Sulejówek — dom Józefa Piłsudskiego

Treblinka k. Małkini — dawny obóz zagłady

Województwo opolskie

a) zabytki

Byczyna — mury miejskie

Głogówek — zespół staromiejski

Głuchołazy — kościół pw. św. Wawrzyńca — —

Góra św. Anny — zespół klasztorny Franciszkanów z kalwarią

Małujowice k. Brzegu — kościół pw. św. Jakuba

Moszna — zespół pałacowo­‑parkowy

Nysa — kościół pw. św. Jakuba

Olesno — kościół pw. św. Anny

Opole — kościół pw. św. Trójcy

Otmuchów — zabudowa miejska

Paczków — zespół staromiejski

b) muzea

Brzeg — Muzeum Piastów Śląskich

Góra św. Anny — Muzeum Czynu Powstańczego

Łambinowice — Centralne Muzeum Jeńców Wojennych

Opole — Muzeum Śląska Opolskiego

Opole­‑Bierkowice — Muzeum Wsi Opolskiej

c) inne obiekty

Góra Św. Anny — pomnik czynu powstańczego

Opole — amfiteatr

Województwo podkarpackie

a) zabytki

Baranów Sandomierski — zamek

Blizne k. Brzozowa — kościół pw. Wszystkich Świętych

Chotyniec — cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy

Czerteż k. Sanoka — cerkiew Przemienienia Pańskiego

Haczów k. Krosna — kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Iwonicz Zdrój — zabudowa uzdrowiska

Jarosław — kamienica Orsettich i podziemna trasa turystyczna

Kalwaria Pacławska k. Przemyśla — zespół klasztorny Franciszkanów z kalwarią

Krasiczyn — zespół zamkowo­‑parkowy

Krosno — kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny

Leżajsk — zespół klasztorny Bernardynów

Posada Rybotycka k. Birczy — cerkiew obronna pw. św. Onufrego

Smolnik — dawna cerkiew pw. św. Michała Archanioła

Turzańsk — cerkiew pw. św. Michała Archanioła

b) muzea

Bóbrka k. Krosna — Skansen Przemysłu Naftowego

Kolbuszowa — Muzeum Kultury Ludowej

Komańcza — Izba Pamięci kardynała Stefana Wyszyńskiego

Krosno — Muzeum Podkarpackie

Łańcut — Muzeum­‑Zamek

Przeworsk — Muzeum — Pałac Lubomirskich

Radruż k. Horyńca — muzealny zespół cerkiewny pw. św. Paraskewy

Rzeszów — Muzeum Okręgowe

Sanok — Muzeum Budownictwa Ludowego

Sanok — Muzeum Historyczne

Trzcinica — Skansen Archeologiczny Karpacka Troja

Żarnowiec k. Krosna — Muzeum Marii Konopnickiej

c) inne obiekty

Czarnorzeki k. Krosna — rezerwat „Prządki”

Dukla — kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny

Lesko — synagoga i cmentarz żydowski

Rymanów Zdrój — centrum uzdrowiska

Solina — zapora i jezioro

Województwo podlaskie

a) zabytki

Białystok — kościół pw. Chrystusa Króla i św. Rocha

Białystok — zespół pałacowo­‑parkowy

Drohiczyn — zespół klasztorny i katedra pw. św. Trójcy

Łomża — katedra pw. śś Michała Archanioła i Jana Chrzciciela

Sejny — zespół dawnego klasztoru Dominikanów

Supraśl — zespół klasztorny Bazylianów

Tykocin — kościół pw. Św. Trójcy

b) muzea

Białystok — Muzeum Podlaskie

Choroszcz — Muzeum Wnętrz Pałacowych

Ciechanowiec — Muzeum Rolnictwa

Nowogród — Muzeum Kurpiowskie

Suwałki — Muzeum im. Marii Konopnickiej

Tykocin — muzeum

c) inne obiekty

Augustów — Kanał Augustowski

Bachanowo k. Suwałk — rezerwat „Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą”

Błaskowizna k. Suwałk — jezioro Hańcza

Gulbieniszki k. Suwałk — Cisowa Góra

Hajnówka — cerkiew Św. Trójcy

Kruszyniany — meczet i cmentarz muzułmański

Szurpiły k. Suwałk — Góra Zamkowa

Święta Góra Grabarka k. Siemiatycz — Monaster Świętych Marty i Marii

Turtul — punkt widokowy

Województwo pomorskie

a) zabytki

Gdynia — port morski

Gniew — zamek krzyżacki

Kartuzy — pokartuski zespół klasztorny

Pelplin — pocysterski zespół poklasztorny z katedrą pw. Najświętszej Maryi Panny

Żarnowiec k. Pucka — pocysterski zespół klasztorny

Żukowo k. Kartuz — zespół poklasztorny Norbertanek

b) muzea

Będomin k. Kościerzyny — Muzeum Hymnu Narodowego

Bytów — Muzeum Zachodniej Kaszubszczyzny

Chojnice — Muzeum Historyczno — Etnograficzne im. Juliana Rydzkowskiego

Gdynia — Muzeum Marynarki Wojennej

Gdynia — Akwarium Gdyńskie (zmiana nazwy d. Muzeum Oceanograficznego)

Hel — Muzeum Rybołówstwa

Kwidzyn — muzeum

Malbork — Muzeum Zamkowe

Pelplin — Muzeum Diecezjalne

Słupsk — Muzeum Pomorza Środkowego

Tczew — Muzeum Wisły

Wdzydze Kiszewskie — Kaszubski Park Etnograficzny

c) inne obiekty

Babi Dół k. Kartuz — rezerwat „Jar rzeki Raduni”

Hel — Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego — Fokarium

Mechowo k. Pucka — Groty Mechowskie

Odry k. Czerska — rezerwat „Kręgi Kamienne”

Rozewie k. Władysławowa — latarnia morska i rezerwat „Przylądek Rozewie”

Sopot — molo

Stogi k. Malborka — cmentarz mennonicki

Wirty k. Starogardu Gdańskiego — ogród dendrologiczny

Województwo śląskie

a) zabytki

Bobolice — zamek

Cieszyn — kościół pw. św. Mikołaja

Częstochowa­‑Jasna Góra — zespół klasztorny Paulinów z sanktuarium maryjnym

Katowice — osiedle robotnicze Nikiszowiec

Pilica — kolegiata pw. św. Jana Chrzciciela

Podzamcze k. Ogrodzieńca — ruiny zamku

Racibórz — Centrum Dziedzictwa Kulturowego Bramy Morawskiej

Rudy — pocysterski zespół klasztorny

Rybnik — bazylika pw. św. Antoniego

b) muzea

Będzin — Muzeum Zagłębia

Bielsko Biała — Muzeum Okręgowe

Bytom — Muzeum Górnośląskie

Mysłowice — Centralne Muzeum Pożarnictwa

Pszczyna — Muzeum Pałacowe

Tychy — browarium

Zabrze — Muzeum Górnictwa Węglowego i jeden ze skansenów górniczych

Żywiec — Muzeum Miejskie

c) inne obiekty

Chorzów — Park Śląski

Gliwice — maszt radiostacji

Katowice — pomnik Powstańców Śląskich

Koniaków — ośrodek beskidzkiej kultury ludowej

Piekary Śląskie — sanktuarium maryjne z kalwarią

Podlesice k. Kroczyc — rezerwat „Góra Zborów”

Rydułtowy — hałda Szarlota

Tarnowskie Góry — kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi

Wisła Czarne — źródła Wisły pod Baranią Górą

Województwo świętokrzyskie

a) zabytki

Chęciny — ruiny zamku

Jędrzejów — zespół klasztorny Cystersów

Kielce — katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Klimontów — kościół pw.św. Józefa

Koprzywnica — pocysterski zespół klasztorny

Opatów — kolegiata pw. św. Marcina

Szydłów — zespół miejski

Ujazd k. Opatowa — ruiny zamku

Wąchock — zespół klasztorny Cystersów

Wiślica — kolegiata pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

b) muzea

Jędrzejów — Państwowe Muzeum im. Przypkowskich

Kielce — Muzeum Narodowe

Nowa Słupia — Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego

Oblęgorek — Muzeum Henryka Sienkiewicza

Sielpia Wielka — Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego

Tokarnia k. Chęcin — Muzeum Wsi Kieleckiej

c) inne obiekty

Bartków k. Zagnańska — dąb „Bartek”

Busko Zdrój — centrum uzdrowiska

Jaskinia Raj

Kielce — rezerwat „Kadzielnia”

Krzemionki k. Ostrowca Św. — rezerwat archeologiczny

Michniów k. Suchedniowa — Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskiej

Nietulisko — ruiny walcowni z urządzeniami wodnymi

Samsonów — ruiny zakładu wielopiecowego

Wykus k. Wąchocka — rezerwat „Wykus” i symboliczny cmentarz partyzancki

Województwo warmińsko­‑mazurskie

a) zabytki

Frombork — zespół wzgórza katedralnego

Giżycko — twierdza Boyen

Kętrzyn — kościół pw. św. Jerzego

Morąg — kościół pw. śś. Piotra i Pawła

Nidzica — zamek

Olsztyn — katedra pw. św. Jakuba

Orneta — kościół pw. śś. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty

Reszel — zamek

Święta Lipka — zespół klasztorny Jezuitów

b) muzea

Buczyniec — Izba Historii Kanału Elbląskiego

Elbląg — Muzeum Archeologiczno­‑Historyczne

Lidzbark Warmiński — muzeum

Olsztyn — Muzeum Warmii i Mazur

Olsztynek — Muzeum Budownictwa Ludowego

Pranie nad Jez. Nidzkim — Muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

Stębark k. Olsztynka — Muzeum Bitwy pod Grunwaldem

C) INNE

Bisztynek — ”Diabelski Kamień”

Gierłoż k. Kętrzyna — Wilczy Szaniec

Kadyny k. Tolkmicka — Dąb Jana Bażyńskiego

Kanał Elbląski — wycieczka statkiem

Krutyń k. Rucianego­‑Nidy — dolina Krutyni

Łyna k. Nidzicy — rezerwat „Źródła Łyny”

Olsztyn — planetarium i obserwatorium astronomiczne

Pieniężno — rezerwat „Dolina rzeki Wałszy”

Stańczyki — wiadukty kolejowe

Wojnowo k. Rucianego­‑Nidy — cerkiew staroobrzędowców

Województwo wielkopolskie

a) zabytki

Antonin k. Ostrowa Wielkopolskiego — pałac myśliwski

Bieniszew k. Konina — zespół klasztorny Kamedułów

Bralin k. Kępna — kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny „Na pólku”

Gniezno — bazylika archikatedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Gostyń — zespół klasztorny Filipinów

Górka Klasztorna — pobernardyński zespół klasztorny

Kalisz — katedra pw. św. Mikołaja

Kościan — kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej

Ląd k. Konina — pocysterski zespół klasztorny

Leszno — kościół pw. św. Mikołaja

Lubin k. Kościana — zespół klasztorny Benedyktynów

Obra k. Wolsztyna — pocysterski zespół klasztorny

Pawłowice k. Leszna — zespół pałacowy

Przemęt k. Leszna — pocysterski kościół pw. św. Jana Chrzciela

Rydzyna — zespół urbanistyczny i zamek

Sieraków — kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej

Sulmierzyce k. Krotoszyna — ratusz

Tarnowo Pałuckie k. Wągrowca — kościół pw. św. Mikołaja

Trzemeszno — bazylika pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła

Turew k. Kościana — zespół pałacowo­‑parkowy

Wągrowiec — kościół pw. św. Jakuba

Wąsowo k. Nowego Tomyśla — zespół pałacowo­‑parkowy

Woźniki k. Grodziska Wielkopolskiego — zespół klasztorny Franciszkanów

b) muzea

Giecz k. Środy Wielkopolskiej — rezerwat archeologiczny

Gniezno — Muzeum Początków Państwa Polskiego

Gołuchów k. Kalisza — muzeum

Kalisz — Muzeum Ziemi Kaliskiej

Konin­‑Gosławice — Muzeum Okręgowe

Kórnik — Muzeum Wnętrz Zamkowych

Lednica — Wielkopolski Park Etnograficzny

Puszczykówko — Muzeum Arkadego Fiedlera

Rakoniewice k. Wolsztyna — Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa

Rogalin — muzeum

Sieraków — Muzeum Zamek Opalińskich

Szamotuły — Muzeum Zamek Górków

Szreniawa k. Poznania — Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno­‑spożywczego

Śmiełów k. Jarocina — muzeum

c) inne obiekty

Gołuchów k. Kalisza — głaz św. Jadwigi

Pobiedziska — skansen miniatur

Stary Licheń — sanktuarium maryjne

Województwo zachodniopomorskie

a) zabytki

Białogard — kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

Kamień Pomorski — katedra pw. św. Jana Chrzciciela

Kołobrzeg — katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Pyrzyce — mury miejskie

Stare Drawsko — ruiny zamku

Stargard — kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata

Świdwin — zamek

Trzebiatów — kościół pw. Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny

Tuczno — zamek

b) muzea

Darłowo — muzeum

Kołobrzeg — Muzeum Oręża Polskiego

c) inne obiekty

Chojna — platan „Olbrzym”

Glinna k. Starego Czarnowa — ogród dendrologiczny

Góra Czcibora k. Cedyni — pomnik bitwy z 972 r.

Połczyn Zdrój — rezerwat „Dolina Pięciu Jezior”

Siekierki — cmentarz wojenny

Trzęsacz k. Trzebiatowa — brzeg klifowy i ruiny kościoła

Tychowo k. Białogardu — głaz „Trygław”

Wałcz — most nad jeziorem Raduń

Wolin — cmentarzyska Wolinian: Młynówka i Wzgórze Wisielców

Zdbice k. Wałcza — fortyfikacje Wału Pomorskiego

Żydowo — elektrownia szczytowo­‑pompowa